Plygain yn yr Hen Felin Wynt

Mae Côr Cymraeg Coventry wedi trefnu (ar y funud olaf) noson o ganu plygain yn nhafarn yr Hen Felin Wynt yn Street Spon, Coventry, nos Fercher Ionawr 12, gan ddechrau am 8pm. Ychydig yn debyg i garolau Nadolig gwerin yw plygain, ond yn cael eu canu’n gyfartal cyn ac ar ôl y Nadolig. Ionawr 12 yw’r “hen Flwyddyn Newydd”, hynny yw y diwrnod a fyddai wedi bod yn Ddydd Calan o dan galendr Julian. Ym 1752 gwnaed cywiriad i’r calendr gan ddileu un diwrnod ar ddeg, gan fod y calendr wedi mynd yn groes i symudiad y ddaear o amgylch yr haul. Gelwir y calendr newydd yr ydym yn dal i’w ddefnyddio yn galendr Gregori. Mae dyddiad Julian ar gyfer y Flwyddyn Newydd yn dal i gael ei ddathlu yng Nghwm Gwaun, Sir Benfro, yn unol â thraddodiadau lleol.

Fel arfer mae Plygain yn cael eu canu yng nghyd-destun gwasanaeth eglwysig a chan lawer o wahanol grwpiau, ond yn anffodus nid oes digon o grwpiau plygain yn Coventry i wneud cyfiawnder â digwyddiad o’r fath, felly dim ond fel caneuon yn y dafarn y byddwn ni’n canu.